ISSN 0103-8648

INTERNOVAS

Anno 12 * Mensual * FEBRUARIO 2001 * Numero 102


11me INTERCON — le Dece-Prime Incontro Brasilian de Interlingua, 20~22 de julio 2001.

Loco jam confirmate: Apertura Official sera in le Theatro de Sobradinho e le reuniones in le Colegio La Salle, Quadra 14. Vide le Programma Provisori!!

15 de januario 2001 — INTERLINGUA, 50 annos!


Novas Notizie Nouvelles Nachrichten
Noticias News Novosti Notícias


Big stick(!) neles

Acho que todos conhecem, segundo as versões regionais para cada um, a brincadeira chamada "Seu mestre mandou", na qual uma criança dá uma ordem e as outras obedecem; pois é, nos últimos 40 anos ou mais o Brasil vem brincando dela. Em nosso caso o mestre é aquela superpotência do norte do continente americano, que atualmente unipolariza a dominação imperialista — mais conhecida hoje como neoliberal — no mundo. Vejamos em que pontos o "mestre" manda:

  1. Na Cultura, subdividindo-se em:
    • Música: ao se ligar o rádio, algum estrangeiro mais desavisado pensaria que o Brasil é um país bilíngue, falando inglês como língua majoritária e tendo o português como minoria linguística, tão grande é a quantidade de radioemissoras que tocam preferencialmente músicas em inglês ou músicas em português com ritmos norte-americanos, ambas de péssima qualidade.
    • Literatura: inundam nas livrarias vários romances água com açúcar, livros esotéricos e de auto-ajuda e outros tipos de literatura fácil, sem conteúdo e pouco exigentes ao leitor.
    • Imagens e/ou Cinema: quase 100% do que se vê pelas telas de cinema é estrangeiro (entenda-se por estadunidense), fato que nos leva a sentir uma certa estranheza íntima quando vemos um filme nacional. Nesta categoria pode-se incluir a televisão e seus seriados, filmes, novelas, imitação de programas e uma enxurrada de outros produtos enlatados, enferrujados, causadores do botulismo mental.
    • Linguagem: excetuando-se termos tecnológicos indispensáveis, a linguagem brasileira apresenta-se pejada de palavras anglo-americanas totalmente desnecessárias. Sobre este ponto veja a edição da revista INTERNOVAS, novembro de 2000, número 99, páginas 8 e 9. Como elemento mantenedor da dominação cultural contribuem os grandes impérios midiáticos, incluindo em um sistema fechado editoras, televisões e rádios, para os quais o que importa é o lucro, sendo a cultura descartável como qualquer outro produto.
  2. Na Alimentação, o mestre manda comer, ou melhor dizendo, subalimentar-se nos fast-foods(!); manda beber seus refrigerantes descalcificantes, suas carnes moídas prensadas e gordurosas, seus corantes e conservantes e todo este lixo empurrado pela goela abaixo dos incautos.
  3. No Vestuário, eu gostaria de fazer só uma perguntinha simples. Será que o tão onipresente jeans (!) é uma roupa adequada ao clima quente em que vivemos ? Vista uma calça deste tipo sob um calor de 30ºC ou 40°C e me dê a resposta.

Esta enumeração poderia continuar indefinidamente e ser profundamente analisada sob diversos ângulos. O que nos resta é a verificação de que é difícil se furtar à dominação de uma superpotência, até mesmo países do chamado primeiro mundo a sofrem; porém o bom senso recomenda que sejamos mais zelosos com nossa cultura; um povo sem cultura é uma nação de cadáveres, sem alma! E é bom lembrar também que todos os impérios caíram..... Por que no mundo de hoje seria diferente? Esperemos (pouco).

Cláudio Brandão Rinaldi — Pirassununga, SP.


Accordo hydroelectric binational

Le Presidentes brasilian e paraguayan ha signate un accordo al urbe frontier Foz do Iguaçu, quando illes ha installate le nove e gigantesc turbinas del hydroelectrica Itaipu, le major in le mundo secundo le potentia.

Per medio del Tractato, Brasil compra le energia ab Paraguay pro utilisar lo in su industrias, principalmente.

Fonte: Correio Braziliense, 14 de novembro 2000.


Pantanal es reserva del biosphera

Le "pantanal matogrossense", le major plana inundate del mundo, ora es parte integre del biosphera mundial, ha informate le Secretario del Ministerio del Milieu Ambiental.

Ille anque ha communicate que le proposition era approbate per le UNESCO, septimana passate a Paris (Francia), e isto va facilitar le accesso al ressources international del programmas de preservation.

UNESCO ha anque approbate le ampliation del reservas del biosphera del "cerrado" (le savanna brasilian) que risca disparer.

Fonte: Correio Braziliense, 14 nov 2000.


Anedocta bulgare

Olim a un certe tempore retro, il habeva un czar naturalista qui tamen chassava homines. Malgrado isto, quando on le diceva que anque on chassava papiliones e hirundines, ille restava troppo spaventate e trovava illo un barbaritate!!


Accento brasilian

Colonisate per le portugeses durante 455 annos, Timor Est se manteneva fidel al lingua e cultura iberic. In 1975 veniva le domination indonesian. Durante 24 annos, le timoreses era prohibite de parlar, expressar se e communicar se in portugese, secundo le leges dictatorial indonesian. Hodie milles de personas non cognosce le vocabulario que lor patres e avos apprendeva in le schola.

Isto incommoda le Presidente timorese Xanana Gusmão, qui era inprisionato politic durante le dictatura indonesian. Ille recentemente ha visitate Brasil (diverse urbes), inclusive le capital, Brasilia e se ha enthusiasmate de un curso in le Universitate local (Unb) destinate al inseniatores del portugese parlate in Brasil pro estranieros.

Ille ha sollicitate un projecto pro devolver le lingua al juvenos, ora non plus con le accento lusitan (portugese), ma con le accento brasilian. Ille anque ha signate un accordo educative con le Fundation Marinho pro haber le adjuta del "Telecurso", cuje classes es date per television.

Un grupo de professores del Universitate de Brasilia viagiara verso Timor Est pro inseniar le portugese brasilian. Secundo Enilde Faulstich, Chef del Departimento de Linguistica, Linguas Classic e Vernacular, "le besonio pro professores del portugese brasilian es alte, inclusive in le paises del MERCOSUD e nationes lusophone sia african sia asiatic".

Anque professores ab Guine Bissau, Angola, Mozambique, San Thome e Prince, e Capo Verde cognosceva le curso. In iste paises, portugese es le idioma official. In le linguage currente, prevale le dialectos e le "crioulos" (linguas creol).

Ora le maestros african e timorese vole popularisar le sono linguistic brasilian.

Fonte: Revista Época 108, junio 2000.


Brasil es campion in le Oscar Musical

Brasil ganiava pro le quarte vice le premio de musica mundial Grammy, considerate le "Oscar del Musica". Le premio de melior album annual era concedite al cantor bahian João Gilberto, 69 annos.

Dum le annos previe, le mesme premio era date a Caetano Veloso, Gilberto Gil e Milton Nascimento, anque ab Brasil.

Brasil anque recipeva indirectemente un altere premio. Le cantor britannic Sting ganiava le premio de melior performance vocal masculin a causa del cantion "She walks this earth", in portugese un version "Soberana Rosa", del cantor Ivan Lins, 55 annos. Le musica es in le disco "A love affair", ubi diverse artistas canta compositiones de Ivan Lins, inclusive Sting.

Le banda irlandese U2 ganiava 3 premios. Macy Gray ganiava le melior interpretation feminin pop. Anque participava del premios Faith Hill, Destiny’s Child, Steely Dan e Shelby Lynne, ultra le polemic Eminem, cantor del rhythmo stratal "rap" contrari al minoritates ethnic, qui recipeva le premio ab le manos del cantores anglese gay Elton John e George Michael.

Le show comenciava con Madonna, vestite como "material girl". Ritchie se candidatava tamen non recipeva premios.

Le festa era finalmente le puncto de incontro del diverse currentes artistic e musical pluralista, temperate con le spectaculo luminose e scandalose al gusto hollywoodian.

Fonte: Jornal de Brasilia, 23 de februario 2001.


11me INTERCON — informações gerais

Junto com esta revista INTERNOVAS, você está recebendo também uma ficha de inscrição para o 11º ENCONTRO BRASILEIRO DE INTERLINGUA, a realizar-se entre os dias 20 e 22 de julho aqui em Sobradinho — DF.

Não deixe de preencher a ficha e mandá-la de volta ao endereço da UBI, se você realmente pretende participar pessoalmente do Encontro. A inscrição é gratuita, mas precisamos ter uma base estatística em termos de número de inscritos para podermos tomar uma série de providências em prol do Encontro.

Portanto, não deixe de colaborar conosco desta forma. E falando em colaboração, vai também anexa uma ficha de renovação para associado da UBI/UMI. Se você já renovou a sua inscrição para este ano, despreze-a!

Mas se você ainda não renovou, o que está esperando? Não esqueça que nossa associação é uma entidade cultural sem fins lucrativos, por sinal, muito carente de recursos materiais, humanos e financeiros.

Gostaria de chamar a sua atenção para a cooperação no Programa. Nas páginas seguintes, você lerá o PROGRAMA PROVISÓRIO do Encontro. Se deseja participar mais ativamente, conduzindo um grupo então informe-nos.

Precisamos também saber se você tem interesse em fazer um dos testes do Exame de Banca, oferecido em 4 níveis. O programa continua aberto as suas sugestões, mas se apresse!


11me INTERCON — Incontro Brasilian de Interlingua
Programma provisori

Post Scriptum:

  1. In le grupos de travalio, on non solmente discute, on travalia e monstra al fin un resultato practic tosto usabile.
  2. Le grado minimal pro esser approbate in le Examine de Tabula es 7 (septe) punctos.
  3. Le participante debe annunciar se anticipatemente pro participar del excursion e del lunch de adeo.
  4. Forsan postmeridie nos va programmar un excursion al bellessas natural del region como cascadas e restaurantes rural, del campo.
  5. Le programmation nocturne del Apertura sera facite separatemente. Il habera un libretto con illo.
  6. Ante le cocktail de presentation del scriptorio del UBI, il habera anque un programmation artistic e presentation musical.

In tote casos, il es urgente que vos face vostre inscription tosto! Coopera al organisation del Incontro.


Puncto de vista — Debatto linguistic

Secundo le grammatica de Gode & Blair (§ 135, "Word Building"), in Interlingua, le construction de nove parolas non es, como in le linguas national, limitate per convention e uso, ma per utilitate e claritate. Le requisito de claritate ha conducite al determination de un collection de affixos de ample utilisation in le lingua, que uno pote utilisar liberemente pro derivar nove parolas generalmente comprensibile. Istes es le "affixos active".

Specificamente pro derivation adjectivo-substantivo, le suffixos listate in le grammatica es: -essa, -ia (atone), -ia (tonic), -ismo, -ista, -itate, -itude. Nota que le suffixo -or non es includite, perque su utilisation es restricte a pauc parolas. E es facile notar que brevor, puror non es parolas multo comprensibile a prime vista. bellessa, totevia, es toto O.K. — e existe de facto in portugese e italiano.

Pro derivation adjectivo-verbo, le suffixos recommendate es: -ar, -ificar, -isar. Quanto al derivation de adjectivos patrial, uno pote utilisar le suffixo -an, que se applica a nomines de locos. -ian es un forma euphonic de -an, utilisate principalmente quando le nomine original non se termina in -a o -o. Totevia, ben que tu ha un grande libertate de crear nove parolas, il ha un grande avantage in apprender e utilisar le formas traditional, de dictionario, quando illos existe. Perque quanto tu apprende un parola in Interlingua, tu apprende un parola que existe in al minus tres linguas national al mesme tempore.

Le effortio de recercar le dictionario compensa: per utilisar Interlingua, gradualmente tu acquire un comprension major del vocabulario del italiano, del francese, del espaniol, del anglese e mesmo de nostre lingua materne, le portugese. In ultra, tu habera le possibilitate de scriber un sol texto in Interlingua e esser comprendite simultaneemente per milliones de personas qui parla linguas differente. E isto es un avantage que uno non pote minuspreciar.

Ensjo.


Internet pro le populaceo

Le motorista Aroldo Lopes, 33 annos, habitante al urbe Paracatu, Stato Minas, nunquam videva un microcomputator in su vita ! Talmente a ille, milles de brasilianos es considerate "info-excludites", o sia, illes non face parte del mundo informatic e non sape que es internet, le rete mundial de computatores.

Ma un megaprojecto de democratisation de informationes in le rete va permitter que le population paupere e le plebe pote usar terminales informatic pro marcar consultationes medical in hospitales public, facer operationes bancari e reclamationes e protestos contra le governantes.

Dum le mense de martio, hic in le Districto Federal (Brasilia plus 20 suburbios) 300 terminus informatic sera installate in locos como le stationes de omnibus, shoppings, botecas, stationes de gas, zoos, parcos, hospitales e scriptorios governamental.

Le investimentos es alte. Circa 100 milliones de dollars american sera expendite pro le installation de 250 mille terminales informatic in tote Brasil.

Le projecto "internet pro totes" es un initiativa del CNPq (Consilio National de Recercas Technologic). Le prevision es que un million de usatores popular naviga in internet diarimente. In tres annos, tote le 250mille terminales sera installate. Le programmas habera monitores autoexplicative pro adjutar le usatores.

Pro consultationes al organos governamental le usator debera comprar un carta magnetic, que va dar le accesso al informationes e al uso del computator.

Fonte: Jornal de Brasilia, 23 de februario 2001.


Musica Popular Brasilian

Adeo!

Adeo! Adeo! Adeo!
Quatro litteras que plora
In un singulto de dolor.

Es como un fin de un strata
Passante per un cruciata
Puncto final de un romance de amor.

Qui parti
Ha reguardos de teneressa
Sentiente un amar tristessa
Pro longe de su amor partir.

Qui resta
Anque resta plorante
Con le corde penante
Volente con ille ir.

Adeo!

Canta: Francisco Alves
Traduction: Gilson Passos, Vitoria-ES.


Le Lusiadas

Le Armas e le Barones signalate
Que, ab le Occidental plagia lusitan,
Per mares nunquam de ante navigate,
Passava ancora ultra le taproban
In periculos e guerras fortiate
Plus que promitteva fortia human,
E inter gente remote edificava
Nove Regno, que tanto sublimava;

Cessa del sagio Grec e del Troian'
Grande navigationes que on faceva;
Tace se de Alexandro e de Trajan'
Le fama del victorias que habeva;
Que io canta le pectore lusitan
A Qui Neptuno e Marte submitteva.
Cessa toto lo que Musa ancian canta,
Que altere valor plus alte se incanta.

Fonte: Le Lusiadas, per Luis de Camões, le major poeta lusitan (portugese), seculo XVI.
Traduction: Gilson Passos, Vitoria — ES.


Restaurante attrahe multitude

Imagina un restaurante simple tamen munde, que include in su menu pro le lunch: salata, suppa de piso, ris, phaseolo, patata, vianda o pullo, pan e como dessert — gelato de lacte, pommo, succo de orange, caffe o the — toto costa solmente R$ 1 (un real; circa US$ 0,55), un precio troppo basse in Brasil.

Isto jam es un realitate in le justo inaugurate "Restaurante Popular Betinho" in le centro de Rio de Janeiro.

Solo dum le prime die un multitude de 3.000 personas, le majoritate paupere, disoccupate, pensionate e venditores ambulante ha "invadite" celle spatio gastronomic.

Le projecto es subventionate del Governamento Statal de Rio, que paga R$ 1,80 pro cata platto servite — e illo es parte del action social del Prime Dama, i.e., le sposa del Governator.

Le horario de functionamento del nove restaurante initia 11h e fini 15h; tamen 2 horas ante le apertura jam 200 personas stava in linea attendente anxiosemente.

Ora le governamento e le impresarios del restaurante va construer un entrata preferential pro vetules e handicapes.

Le restaurante es un grande successo popular.

Fonte: Jornal de Brasilia, 14 de novembre 2000.

UBI :: Union Brasilian pro Interlingua :: União Brasileira pró Interlingua
http://www.interlingua.org.br/