Breve gramática de Interlíngua

A Interlíngua não usa diacríticos para indicar a sílaba tônica.
A sílaba tônica cai, em geral, na vogal que precede a última consoante.
Caso contrário, estará indicada por sublinhado.


artigo · plural · adjetivo · advérbio · grau · pronome · verbo · pronúncia · numerais


O artigo definido é le para todos os gêneros (masculino e feminino) e números (singular e plural).

le patre = o pai
le matre
= a mãe
le canes
= os cães
le ideas = as idéias

As preposições de e a, seguidas do artigo definido, tornam-se del e al.

ille vade al casa del professor = ele vai à casa do professor

O artigo indefinido é un para todos os gêneros.

un puero = um menino
un femina = uma mulher


Os substantivos terminados por vogal (a, e, i, o, u, y) formam o plural pela adição de -s.

le lingua — le linguas

Os substantivos terminados por consoante formam o plural juntando-se -es.

un nation — multe nationes

Há alguns plurais especiais de palavras estrangeiras.

le bureau — le bureaux


O adjetivo é invariável (i. e., não concorda com o substantivo ou pronome) e pode vir antes ou depois do substantivo.

bon die = bom dia
bon nocte = boa noite
bon pueros = bons meninos
bon pueras = boas meninas
un idea interessante = uma idéia interessante

interessante ideas = interessantes idéias


O advérbio é formado em geral pela adição de -mente ao adjetivo.

un recente edition — editate recentemente

Se o adjetivo termina em -c, adiciona-se -amente.

un impossibilitate physic — physicamente impossibile


O comparativo dos adjetivos e advérbios é formado por plus, e o superlativo por le plus.

forte = forte
plus forte = mais forte
le plus forte = o mais forte

London es un del plus grande citates del mundo
= Londres é uma das maiores (“mais grandes”) cidades do mundo

Os graus de inferioridade são formados por minus e le minus.

un avion vola minus rapidemente que un Boeing
= um avion voa menos rapidamente que um Boeing

un centimetro es minus longe que un metro
= um centímetro é menos longo que um metro

ma un millimetro es le minus longe del tres
= mas um milímetro é o menos longo dos três


Os pronomes são:

Pessoais: io tu ille illa illo uno nos vos illes illas illos
Oblíquos: me te le la lo uno nos vos les las los
Reflexivos: me te se se se se nos vos se se se
Possessivos: mi tu su su su su nostre vostre lor lor lor

Ille(s) e illa(s) são para o masculino e o feminino, enquanto que illo(s) se aplica a coisas que não têm sexo definido: objetos, lugares, animais dos quais não sabemos o sexo... Este é o gênero neutro.

Prende iste petra. Illo es pesante, nonne?
= Segure esta pedra. Ela
(neutro) é pesada, não é?

Uno (ou on) é um pronome que funciona como o índice de indeterminação do sujeito em português.

in Brasil uno parla portugese
= no Brasil fala-se português

Existe também o pronome il para expressões impessoais. Não se traduz para o português.

il face frigido. = faz frio
il ha duo personas illac = há duas pessoas lá


O verbo tem somente sete formas diferentes (a forma básica mais as seis terminações: -va, -ra, -rea, -r, -nte, -te).

presente e imperativo parla vide audi
-va passado (pretérito) parlava videva audiva
-ra futuro parlara videra audira
-rea condicional (futuro do pretérito) parlarea viderea audirea
-r infinitivo parlar vider audir
-nte gerúndio parlante vidente audiente*
-te particípio parlate vidite* audite

Preste atenção às formas indicadas por asterisco (*), que fogem um pouco do esperado.

Há três infinitivos (-ar, -er, -ir) e todo verbo é formado como na tabela, exceto alguns verbos em -er que têm particípio em -iente, como os verbos em -ir (p.ex., reciper—recipiente).

Note que essas “irregularidades” são admitidas em Interlíngua para acomodar formas internacionais de palavras.

A mesma forma do verbo se usa para todas as pessoas no singular e plural. Devido a isso, normalmente não podemos descartar o pronome pessoal, que é opcional em português.

io ama = (eu) amo
tu ama = (tu) amas
nos ama = (nós) amamos
illes ama = (eles)
amam

Omite-se o pronome somente no imperativo e em certas expressões impessoais.

ama! = ama (tu), ame (você), amai (vós), amem (vocês)
(il) pluve multo hic = chove muito aqui

Os verbos esser, haber e vader têm, além da forma normal, um presente simplificado opcional: es, ha, va.

io esse professor — io es professor = eu sou professor
io habe moneta — io ha moneta = eu tenho dinheiro
io vade a tu casa — io va a tu casa = eu vou à tua casa

A terminação do futuro e do condicional é acentuada, tônica (mas sem acento gráfico):

parlara = falará
parlarea = falaria

Uma forma alternativa de futuro é formada por va mais o infinitivo:

nos va parlar = nós vamos falar

O passado é a forma normal de narração de eventos passados, e pode indicar em português os pretéritos perfeito e imperfeito.

io parlava = eu falei, eu falava

Os pretéritos perfeito e mais-que-perfeito são formados por ha e habeva mais o particípio.

io ha parlate = eu falei, eu tenho falado
io habeva parlate = eu falara, eu tinha falado

O subjuntivo não existe, exceto para o verbo esser, cujo subjuntivo, sia, é também a forma normal do imperativo de esser.

sia patiente = seja paciente

Em adição às formas regulares, o verbo esser tem formas alternativas opcionais: o presente plural pode ser son, o passado era,o futuro sera, e o condicional serea.

nos es(se) alte — nos son alte = nós somos altos
io esseva parve — io era parve = eu fui/era pequeno
tu essera major — tu sera major = tu serás maior
nos esserea grande — nos serea grande = nós seríamos grandes.


A pronúncia, em geral, é “clássica”:

A sílaba tônica cai quase sempre sobre a vogal antes da última consoante.

Não existe acento gráfico em Interlíngua.


Os números são formados logicamente:

1 un, 2 duo, 3 tres, 4 quatro, 5 cinque, 6 sex, 7 septe, 8 octo, 9 novem, 10 dece
11 dece-un, 12 dece-duo...
20 vinti
31 trenta-un
42 quaranta-duo
50 cinquanta
60 sexanta
70 septanta
80 octanta
90 novanta
100 cento
1000 mille


UBI :: Union Brasilian pro Interlingua :: União Brasileira pró Interlingua
http://www.interlingua.org.br/